Impactvolle politieke trends voor het bedrijfsleven in 2020 en daarna

1. De binnenlandse politiek

Het jaar 2020 vormt de opmaat naar de Tweede Kamerverkiezingen in het voorjaar van 2021. De politieke partijen zullen in de aanloop van deze verkiezingen steeds meer gaan acteren met deze verkiezingen in het achterhoofd.

Het jaar 2019 stond erg in het teken van reageren in plaats van regeren. De politiek moest reageren op de uitspraak in de “Urgenda-zaak”, de vele protesten vanuit onderwijs, gezondheidzorg en agrariërs, het bombardement op Hawija, de “toeslagaffaire” en ga zo     maar door. Maatregelen rondom PFAS en stikstof raken veel ondernemers hard en direct. Ook de Erkende Maatregelenlijsten Informatieplicht Energiebesparing (EML) die het afgelopen jaar is ingevoerd werkt de komende jaren door. Last but not least heeft ook de Wet Arbeidsmarkt in Balans een enorme invloed op met name ondernemers die gebruik maken van seizoens- en of oproepkrachten. Verwachting is dat de kosten voor dit type werknemer met meer dan 10% zullen stijgen in 2020.

De trend in 2020 blijft reageren in plaats van regeren gecombineerd met kortetermijnpolitiek in verband met de aanstaande verkiezingen. Dit vraagt alertheid van ondernemers. Zorg dat je op de hoogte blijft van de ontwikkelingen en anticipeer tijdig. Probeer zoveel mogelijk invloed uit te oefenen via branche- en ondernemersorganisaties.

2. De Verenigde Staten van Amerika

Door mijn eigen werkervaring van 3 jaar in de USA houdt dit land mijn speciale interesse. Het jaar 2020 zal bol staan van de verkiezingen. Op dinsdag 3 november is het zover en gaan naar verwachting ongeveer 140.000.000 Amerikanen naar de stembus hetgeen resulteert in een opkomstpercentage van circa 55%. De impeachment-procedure is uiteindelijk met een sisser afgelopen voor president Trump en de kans is heel groot dat hij herkozen zal worden en daarmee de huidige politiek van “America First” wordt doorgezet. Sancties, handelstarieven en bevoordeling van Amerikaanse bedrijven zullen dan aan de orde blijven tot 2024. Recent onderzoek[1] onder 5.000 CEO’s in de USA laat zien dat zij werven en opleiden van medewerkers, cybersecurity, handel en data-privacy hoog op de agenda willen hebben. Opvallend is ook dat 60% vindt dat er door de overheid niet genoeg gedaan wordt aan duurzaamheid. Voor bedrijven die zakendoen met Amerika zal de huidige trend zich vooral voortzetten. Let wel; het zijn de Verenigde Staten van Amerika. Iedere staat is op veel gebieden autonoom als het gaat om wet- en regelgeving. Belangrijk derhalve om als ondernemer goed te weten wat de wet- en regelgeving in de staten is waarmee zakengedaan wordt.

3. China

Vanzelfsprekend is de uitbraak van het Coronavirus op dit moment het meest impactvolle onderwerp voor de Chinese en wereldwijde economie. Hoe zich dit gaat ontwikkelen, laat zich op dit moment niet beschrijven. Het afgelopen jaar kenmerkte zich door een hernieuwde handelsoorlog tussen de USA en China. Voor veel producten werden aan weerszijde forse importheffingen ingevoerd. Schattingen zijn dat dit de USA voor $14,5 miljard aan export heeft gekost en dat de import vanuit China tegelijkertijd is gedaald met $53 miljard. Het feit dat Trump onlangs steun betuigde aan de demonstranten in Hong Kong zet de relatie tussen de twee landen verder op scherp. Beijing heeft als reactie het bedrijfsleven opgeroepen zoveel mogelijk eigen producten te kopen[2]. Investeringen in het eigen land nemen toe en die in Europa en de USA laten een dalende trend zien. De handelsoorlog is niet het enige dat de Chinese overheid zorgen baart. Sociale onrust, de situatie in Taiwan en internationale druk met betrekking tot mensenrechten, zijn zaken die de zo gekoesterde stabiliteit kunnen ondermijnen.

4. Europa en de Brexit

De politieke situatie in Europa is onrustig. Eindelijk is er eind van 2019 meer duidelijkheid gekomen over de Brexit. 31 januari 2020 was de Brexit een feit en het komende jaar zal duidelijk moeten worden hoe “de deal” er uit gaat zien. Bijzonder is nog wel de situatie in Schotland. Bij de laatste verkiezing won de Scottish National Party (SNP) 48 van de 59 Schotse zetels[3]. De leider van de NSP, Nicola Sturgeon, riep al dat er een nieuw referendum over Schotse onafhankelijkheid moet komen. Maar dat is nog niet zo eenvoudig, aangezien het parlement in Londen hier over gaat.

Het Verenigd Koninkrijk zal opnieuw een turbulent jaar met veel veranderingen tegemoet gaan. In Duitsland brokkelt de positie van Angela Merkel en haar partij van de Christen Democraten steeds verder af. Net als in ons land zijn er in 2021 weer verkiezingen. Ook de positie van Macron in Frankrijk staat onder druk. Het land heeft te maken met veel protesten en stakingen en de verwachting is dat dit in 2020 zal blijven. Trend is dat de politieke leiders zich weer meer gaan richten op het binnenland en Europese samenwerking en uniformiteit onderdruk blijft staan, hetgeen de positie van Europa als geheel niet ten goede komt.

Het was dan ook vrij verrassend dat in december de Green Deal tot stand kwam. Europa moet in 2050 klimaatneutraal zijn. Een kwart van het EU-budget moet naar klimaatactie gaan volgens Frans Timmermans. Jaarlijks is er 260 miljard euro aan extra investeringen nodig om alle acties uit te voeren. Transport, landbouw, industrie, energie en woningbouw zijn de sectoren waarin de grootste slagen gemaakt moeten worden. Kansen voor het bedrijfsleven om in te spelen op deze blijvende trend.

5. Het Midden-Oosten

Het machtsevenwicht verschuift in het Midden-Oosten. Iran wordt ervan beschuldigd Saudische olietankers aan te vallen. De aanvallen hebben een grote invloed op de aanvoer van olie. De gevolgen voor de prijs van olie zijn minder dan vroeger. Nog “slechts” een derde van de totale wereldwijde olieproductie wordt getransporteerd door de straat van Hormuz. Politiek is en blijft het onrustig tussen met name Iran en de USA vanwege het eerdere opzeggen van de “Nuclear Deal”.

De situatie in Syrië is nog dagelijks in het nieuws. Het terugtrekken van Amerikaanse soldaten zorgde ervoor dat het conflict weer oplaaiden en vele duizenden mensen (opnieuw) moesten vluchten. Turkije neemt een bijzondere rol in dit conflict en ook en opzichte van de Europese Unie. De recente ontwikkelingen lijken ervoor te zorgen dat de besprekingen over toetreding van Turkije tot de EU opgeschort blijven.

Tot slot de ontwikkelingen in Saoedi-Arabië. Voorzichtig lijkt dit land zich verder te openen voor de wereld. Het gaat echter met horten en stoten zo bleek ook wel rondom de beursgang van de oliemaatschappij Saudi Aramco.

Zaken doen met het Midden Oosten kan lucratief zijn, maar gaat tegelijkertijd gepaard met grote risico’s.

6. Protesten

Een wereldwijde trend is het toenemend aantal protesten; gele hesjes, klimaatprotesten, Spanje, Hong Kong, Libanon om er maar een aantal te noemen. Opvallend is dat er vaak niet één sterke figuur is die de protesten leidt, maar dat het collectief in beweging komt vanwege een ontevreden gevoel of juist een ideaal. Dit is een trend die die voor het bedrijfsleven ook interessant kan zijn. Mensen willen als collectief en met elkaar doelen bereiken en lijken minder afhankelijk van bijvoorbeeld één sterke CEO. Hoe ga je hiermee om als bedrijf en als leider in het komende decennium?

Tot slot

In dit artikel zijn kort een aantal (inter)nationale politieke trends belicht die invloed hebben op het bedrijfsleven in Nederland in 2020 en daarna. Lange termijn blijft een lastig begrip in de politiek. Dat maakt het voor ondernemers juist lastig, zij zullen zich moeten instellen op overheden die steeds meer reageren in plaats van regeren. Natuurlijk is er veel meer over te vertellen.  Voor ondernemers is het belangrijk om na te denken over wat de invloed van de diverse trends kan zijn op hun businessmodel. Bij Vistage doen we dat iedere maand; ook weer in 2020. Interesse? Neem dan contact met ons op; office@vistage.nl.

[1] Bron: Policy Priorities, Fast Company, oktober 2019

[2] Bron: Clingendael Spectator, december 2019

[3] Bron: www.nos.nl